სუბიექტური და ობიექტური ქოშინი
ქოშინი არის რიტმის სიხშირის, ასევე სუნთქვის სიღრმის დარღვევა. ამასთან, ადამიანი განიცდის ჰაერის ნაკლებობის განცდას, უჭირს ღრმად სუნთქვა. ექიმები განასხვავებენ სუბიექტურ და ობიექტურ ქოშინს.
რა არის სუბიექტური ქოშინი?
სუბიექტური ქოშინი ვლინდება იმით, რომ ადამიანს უჭირს სუნთქვა, მაგრამ არ არსებობს მისი სიღრმის, რიტმის და სიხშირის ცვლილების ობიექტური ნიშნები.
სუბიექტური ქოშინი შეიძლება თან ახლდეს ნევროზი, ნეიროცირკულატორული ასთენია და ისტერიული კრუნჩხვები.კიდევ ერთ ასეთ ქოშინს რესპირატორული ნევროზი ეწოდება. დადასტურებულია, რომ ნევროზითა და ისტერიით დაავადებული პაციენტების დაახლოებით 80% პერიოდულად განიცდის სუნთქვის რიტმის ცვლილებას.
ადამიანის სასუნთქი სისტემის კონტროლი ტვინის დახმარებით ხორციელდება. დარღვევები ნერვული სისტემის ფუნქციონირებაში, სტრესი და ისტერია - ეს ყველაფერი იწვევს გაუმართაობას ერთი კარგად კოორდინირებული მექანიზმის მუშაობაში. რესპირატორული ცენტრი იწყებს ნერვული ბოჭკოების გასწვრივ ძალიან ხშირი ნერვული იმპულსების გაგზავნას დიაფრაგმასა და გულმკერდის ფუნქციონირებაზე პასუხისმგებელ კუნთებზე. ხშირად ხდება ის, რომ ტვინს ახსოვს ის გარემოებები, როდესაც ადამიანს განუვითარდა სუბიექტური ქოშინი. შემდგომში ის ამრავლებს მათ მსგავს სიტუაციაში. მაგალითად, თუ ქოშინის პირველი შეტევა მოხდა ადამიანში მეტროში მოგზაურობის დროს, შემდეგ ჯერზე, როცა მიწისქვეშეთში გადახვალთ, ეს შეიძლება განმეორდეს.
სუბიექტური ქოშინის მიზეზები შეიძლება იყოს შემდეგი:
- ნევროლოგიური და ფსიქოლოგიური დაავადებები.
- ფსიქიკური არასტაბილურობა.
- ხშირი სტრესი.
- დარღვევები ავტონომიური ნერვული სისტემის მუშაობაში, მათ შორის ნეიროცირკულატორული დისტონია.
- წამლის ჭარბი დოზირება.
- უზრუნველყოფს ტოქსიკური ნივთიერებების ზემოქმედებას სხეულზე.
სუბიექტური ქოშინი შეიძლება იყოს მწვავე ან ქრონიკული.
როდესაც ადამიანს უვითარდება ქოშინის მწვავე ფორმა, მას თან ახლავს შემდეგი სიმპტომები:
- ადამიანი იწყებს დახრჩობას.
- მას აქვს ისტერიული შეტევა ან იმყოფება ემოციური სტრესის პიკზე.
- პაციენტი სხვებისგან მოითხოვს სასწრაფოს სასწრაფოს გამოძახებას, შესაძლოა სიკვდილით დაემუქროს.
მწვავე პერიოდში ადამიანს რეალურად ეჩვენება, რომ შეიძლება მოკვდეს ჰაერის ნაკლებობისგან.
რაც შეეხება დაავადების ქრონიკულ ფორმას, ქოშინი ადამიანს სტრესულ სიტუაციაში დროდადრო შეაწუხებს. ძირითადი პათოლოგიის პროგრესირებასთან ერთად პაციენტს უვითარდება ახალი ჩივილები.
სუბიექტური ქოშინი არ არის ნევროზის და ფსიქიკური დაავადების ერთადერთი სიმპტომი. რესპირატორული დარღვევების გარდა, გამწვავების პერიოდში პაციენტს ხშირად აღენიშნება ფაღარათი, აწუხებს მადის დაქვეითება, აწუხებს წყურვილი. შეიძლება იყოს ტკივილი გულმკერდის არეში და მარცხენა მხრის ქვეშ. პაციენტის კიდურები კანკალებს, შეინიშნება კუნთების ზოგადი სისუსტე. პაციენტმა შეიძლება იგრძნოს თავბრუსხვევა, თითების დაბუჟება, ბატი. ადამიანი ხდება გაღიზიანებული და უჭირს დაძინება.
სუბიექტური ქოშინის მწვავე შეტევის დროს პაციენტს შეიძლება დაეწყოს ძლიერი ხველა, მისი სუნთქვა ხდება წყვეტილი, უჩივის ყელის კომას.
კიდევ ერთი პათოლოგია, რომელსაც ხშირად ახლავს სუბიექტური ქოშინი, არის გულის ტიპის ნეიროცირკულატორული დისტონია. რესპირატორული დარღვევების გარდა, პაციენტს შეიძლება აღენიშნებოდეს გულისცემა, ტკივილი გულმკერდის არეში მარცხენა მხარეს. ამ მდგომარეობის განვითარების მიზეზი შეიძლება იყოს ძალიან მრავალფეროვანი.
ეს მოიცავს:
- წარსული მწვავე და ქრონიკული ინფექციები.
- ნერვიული დაღლილობა.
- ფსიქიკურად ტრავმირებული.
- გაძლიერებული ვიბრაციის პირობებში ყოფნა, სიცხეში.
- სერიოზული კვების ხარვეზები.
- ალკოჰოლი და თამბაქოს დამოკიდებულება.
- პუბერტეტი, რომელსაც თან ახლავს ნეიროენდოკრინული მექანიზმის რეგულირების მექანიზმების მოუმწიფებლობა.
გარდა ამისა, ნეიროცირკულატორული დისტონიის განვითარების თვალსაზრისით მნიშვნელოვანია მემკვიდრეობის ფაქტი.
სუბიექტური დისპნოე ბავშვებში
თუ ბავშვი პერიოდულად უჩივის ასთმის შეტევებს და მშობლები შეამჩნევენ, რომ ტირილის ან ფსიქო-ემოციური სტრესის დროს მას აწუხებს ქოშინი, სასწრაფოდ უნდა გაიაროს გამოკვლევა.
ბავშვებში სუბიექტური ქოშინი შეიძლება მიუთითებდეს სერიოზულ დარღვევებზე ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში და სასუნთქ სისტემაში. დარღვევების სხვა ნიშნებია განწყობის ცვალებადობა, მომატებული დაღლილობა, ძილის ხარისხის გაუარესება. ბავშვები ხშირად იღვიძებენ ღამით, შეიძლება ტირიან.
რა არის ობიექტური ქოშინი?
ობიექტური ქოშინი არის სუნთქვის დარღვევა, რომელიც განისაზღვრება კვლევის ყველა მეთოდით. ამასთან, ადამიანი არ განიცდის სუბიექტურ შეგრძნებებს. ემფიზემით დაავადებულ ადამიანებში ასეთი ქოშინია. თავად პაციენტი წყვეტს ექიმთან ქოშინის ჩივილს, რადგან ეჩვევა ქოშინს.
ემფიზემა ქრონიკული პათოლოგიაა, რომელსაც თან ახლავს ჰაერის სივრცის მუდმივი გაფართოება და ფილტვის ქსოვილის შეშუპება. ასეთი ცვლილებები შეუქცევადია.
შემდეგი მიზეზები იწვევს დაავადების განვითარებას:
- ალფა-1 ანტიტრიფსინის თანდაყოლილი დეფიციტი.
- მოწევა.
- მოწამვლა ტოქსიკური ნივთიერებებით.
- დარღვევები მცირე გემების ფუნქციონირებაში, რომლებიც კვებავენ ფილტვის ქსოვილს.
- ასთმა.
- ბრონქების და ალვეოლების ანთება.
- იმუშავეთ ინდუსტრიებში, სადაც ადამიანი იძულებულია ისუნთქოს დაბინძურებული ჰაერი.
იმფიზემით დაავადებული ადამიანის ფილტვები იზრდება ზომაში. გარეგნულად ისინი შესაძლოა ღრუბელს ჰგავდნენ.
პაციენტებს ემფიზემით აწუხებთ ქოშინი. ფიზიკური დატვირთვის დროს ჩნდება და პათოლოგიის პროგრესირებასთან ერთად იწყებს ადამიანის შეწუხებას მოსვენების დროს. სუნთქვის უკმარისობის კომპენსაციის მიზნით, ადამიანი იწყებს სუნთქვას განსაკუთრებული გზით. ტუჩებს იხურავს და თან ლოყებს ისე აფურთხებს, თითქოს „აფუჭებს“. ამგვარად სუნთქვასთან შეგუებით, პაციენტი წყვეტს ქოშინის სიმპტომების შემჩნევას, მაშინ როცა ეს აშკარა იქნება ექიმისთვის და მის გარშემო მყოფებისთვისაც კი. ამიტომ მას ობიექტური ეწოდება.
სუნთქვის გაძნელების გარდა, ემფიზემის მქონე ადამიანს აწუხებს ხველა, რომელსაც თან ახლავს მცირე რაოდენობით ნახველის გამოყოფა. პაციენტის სახე შეშუპებულია, კისრის ვენები ზომაში მატულობს, კანი ციანოზირებულია.
რა არის შერეული ქოშინი?
შერეული ქოშინით, პაციენტს აღენიშნება ქოშინის ობიექტური და სუბიექტური ნიშნები. გვხვდება სასუნთქი სისტემის, გულისა და სისხლძარღვების სხვადასხვა დაავადების დროს, აგრეთვე სხვა პათოლოგიების დროს.
დიაგნოზი
სუბიექტური ქოშინი არის სიმპტომი, რომელიც ართულებს ექიმს სწორი დიაგნოზის დასმას და ამ ფაქტის დაკავშირებას ნერვულ სისტემაში არსებულ დარღვევებთან. ყველაზე ხშირად, აღმოფხვრის მეთოდი მოდის სამაშველოში.
თუ არის შესაძლებლობა და სპეციალიზებული აღჭურვილობა, მაშინ აუცილებელია კაპნოგრაფიის ჩატარება. კვლევის დროს შესაძლებელია გაზომოთ ნახშირორჟანგის კონცენტრაცია, რომელსაც ადამიანი ამოისუნთქავს.
ნევროლოგიური დარღვევების დიაგნოსტიკის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური მეთოდი პაციენტთან დეტალური საუბარია.ექიმმა გულდასმით უნდა გაანალიზოს მისი ჩივილები, განმარტოს ქოშინის სიმძიმე და გაარკვიოს რა სიტუაციებში ვლინდება იგი. Niimigen-ის კითხვარი შეიძლება გამოყენებულ იქნას ასეთი დარღვევების დიაგნოსტირებისთვის. იგი შემუშავებულია ჰოლანდიელი პულმონოლოგების მიერ.
ნეიროცირკულატორული დისტონიის დიაგნოზი ემყარება პაციენტის ჩივილების საფუძვლიან ანალიზს და მის რამდენიმე თვის განმავლობაში მონიტორინგს. როგორც წესი, ადამიანი მიუთითებს არა მხოლოდ ქოშინი, არამედ ძილის დარღვევა, შფოთვა და გაღიზიანება. საჩივრები მრავალმხრივია. ხშირად შესაძლებელია გამოვყოთ კავშირი სუბიექტური ქოშინის შეტევებსა და სტრესულ სიტუაციებს, ან ჰორმონალური ცვლილებების პერიოდებს შორის.
ობიექტური ქოშინი განსხვავდება იმით, რომ თავად პაციენტი ამას ვერ ამჩნევს, მაგრამ ექიმი ნათლად ხედავს მის ნიშნებს. გარდა ამისა, ექიმი აღნიშნავს პაციენტის ლულისებრ მკერდს, გადიდებულ ნეკნთაშუა სივრცეებს, ზედაპირულ სუნთქვას ამ პროცესში დამხმარე სასუნთქი კუნთების ჩართვით.
პაციენტს საეჭვო ემფიზემით ენიშნება ფილტვების რენტგენი, სისხლის დონაცია ბიოქიმიური ანალიზისთვის, ფილტვების CT სკანირება, სპირომეტრია.
მკურნალობა
სუბიექტური დისპნოეს მკურნალობა, რომელიც ვლინდება ნერვული აშლილობის ფონზე, უნდა ჩაატაროს ექიმმა, რომელსაც აქვს ფსიქიკური აშლილობის მქონე პაციენტებთან მუშაობის გამოცდილება. თუ თერაპია არ არის, მაშინ ამან შეიძლება გამოიწვიოს ფსიქოლოგიური წარუმატებლობის პროგრესირება, პაციენტის ცხოვრების ხარისხის დაქვეითება. როგორც წესი, ასეთ პაციენტებს ყოველთვის ეშინიათ ქოშინის ახალი შეტევის, მისგან სიკვდილის.
მკურნალობის რეჟიმი უნდა განისაზღვროს ინდივიდუალურად. ეს ყველაფერი დამოკიდებულია კონკრეტულ სიმპტომებზე და მათ სიმძიმეზე. მკურნალობა ეფუძნება ფსიქოთერაპიის სესიებს. ისინი არ უნდა იქნას მიღებული მსუბუქად. თერაპევტთან მუშაობა საშუალებას გაძლევთ იპოვოთ პრობლემის საფუძველი.
ასევე, სუნთქვის ვარჯიშები ეხმარება პაციენტებს. სავარჯიშოები შექმნილია ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვის სიღრმის შესამცირებლად, სისხლში ნახშირორჟანგის შემცველობის გაზრდის მიზნით, ვინაიდან შეტევის დროს ორგანიზმში ამ ნივთიერების კონცენტრაცია ეცემა.
პაციენტმა უნდა დაიცვას ყოველდღიური რუტინა, იკვებოს სწორად, შეინარჩუნოს ფიზიკური დატვირთვა. მნიშვნელოვანია უარი თქვან მავნე ჩვევებზე.
თუ პათოლოგიას აქვს მძიმე მიმდინარეობა და გამწვავებები ხშირია, მაშინ ადამიანს უნიშნავენ სამედიცინო კორექციას.
მას შეუძლია მიიღოს შემდეგი წამლები:
- მცენარეული დამამშვიდებელი საშუალებები.
- ანტიდეპრესანტები და ტრანკვილიზატორები, რომლებიც შექმნილია შფოთვის შესამცირებლად.
- ვიტამინი D და მაგნიუმი ათავისუფლებს ჭარბი დაძაბულობის კუნთებს, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან მკერდის მოძრაობაზე.
- ბეტა-ბლოკატორები.
კიდევ ერთი რეკომენდაცია, რომელიც საშუალებას გაძლევთ სწრაფად გაუმკლავდეთ სუბიექტური ქოშინის შეტევას და ნერვულ დაძაბულობას, არის ჩანთაში ჩასუნთქვა. ასეთი ღონისძიება გაზრდის ნახშირორჟანგის დონეს სისხლში და გაუმჯობესდება ადამიანის მდგომარეობა.
ნეიროცირკულატორული დისტონიის მკურნალობა უნდა ეფუძნებოდეს არასამკურნალო მეთოდებს. პაციენტს რეკომენდირებულია სპორტი, გამკვრივება, რეჟიმის მომენტების დაკვირვება. აუცილებლად ეწვიეთ ფსიქოთერაპევტს.
დადებითი ეფექტის მიღწევა შესაძლებელია ფიზიოთერაპიის მეთოდებით. პრობლემას გაუმკლავდებით თერაპიული აბაზანების მიღებით, კარგია თუ საშუალება გექნებათ ივარჯიშოთ ელექტრო ძილით. ასევე, პაციენტმა უნდა ჩაატაროს სავარჯიშო თერაპია. ძილის დარღვევის დროს შეგიძლიათ მიიღოთ დედალი ან ვალერიანი. ზოგადად, ნეიროცირკულატორული დისტონიის მკურნალობას აქვს რაღაც საერთო ნევროზის, ისტერიის და სხვა ფსიქიკური აშლილობის მკურნალობასთან, რომელსაც შესაძლოა თან ახლდეს სუბიექტური ქოშინი.
ემფიზემის დროს ობიექტური ქოშინით მკურნალობა მიმართული უნდა იყოს პათოლოგიური სიმპტომების აღმოფხვრაზე. სპეციფიკური თერაპია არ არსებობს. პაციენტს ენიშნება ბრონქოდილატორები ტაბლეტების სახით და ინჰალაციის სახით სიცოცხლის ბოლომდე. ეს შეიძლება იყოს ნარკოტიკები, როგორიცაა სალბუტამოლი, ფენოტეროლი, თეოფილინი და ა.შ.ასევე ნაჩვენებია გლუკოკორტიკოსტეროიდები, როგორიცაა პრედნიზოლონი.
გულისა და ფილტვის უკმარისობის განვითარების ფონზე პაციენტს უნიშნავენ დიურეზულებს და ოქსიგენოთერაპიას. პაციენტმა უნდა შეასრულოს სუნთქვის ვარჯიშები. მძიმე შემთხვევებში საჭიროა ოპერაცია ფილტვების მოცულობის შესამცირებლად. თუმცა, მხოლოდ ორგანოთა გადანერგვა დაგეხმარებათ დაავადების გამკლავებაში.
სუბიექტური და ობიექტური ქოშინი არის ორი სიმპტომი, რომელიც ახასიათებს სრულიად განსხვავებულ პათოლოგიებს. მათი აღმოჩენის შემთხვევაში უნდა მიმართოთ ექიმს და გაიაროთ მკურნალობა.
