ცხვირის სისხლდენის მიზეზები, პირველადი დახმარება და მკურნალობა
ცხვირიდან სისხლდენა (მეცნიერულად - ეპისტაქსია) ადამიანებში ძალიან გავრცელებული პათოლოგიაა. მასთან ერთად ხდება სისხლის გამონადენი ცხვირის ღრუდან, რაც ხდება სისხლძარღვების რღვევის გამო. ზოგიერთ შემთხვევაში, ეპისტაქსია იწვევს სისხლის დიდ დაკარგვას და სიცოცხლისთვის საშიშ საფრთხესაც კი. ამ სისხლდენის 20%-ში საჭიროა სასწრაფო სამედიცინო დახმარება. ცხვირის ლორწოვანი გარსი გამოირჩევა მცირე სისხლძარღვების მნიშვნელოვანი რაოდენობის არსებობით. როდესაც ისინი დაზიანდებიან, სისხლი ნესტოებიდან გამოედინება, მაგრამ მძიმე შემთხვევებში შეიძლება შევიდეს ხორხში და ხელი შეუშალოს სუნთქვას.ყველაზე ხშირად, სისხლძარღვთა დაზიანება შემთხვევით ხდება ცხვირის დაზიანებისას.
სტატისტიკის მიხედვით, ეპისტაქსია გვხვდება ადამიანთა 60%-ში. ცხვირიდან სისხლდენა ჩვეულებრივ ხდება 10 წლამდე ასაკის ბავშვებში და 50 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვებში. აღსანიშნავია, რომ ეს პათოლოგია უფრო მეტად დამახასიათებელია მამაკაცებისთვის.
40-50 წლის შემდეგ ცხვირიდან სისხლდენა უფრო ხშირად ჩნდება, რადგან მოწიფულ ადამიანებში ლორწოვანი გარსი ბევრად უფრო მშრალი და თხელია, ვიდრე ახალგაზრდა ასაკში. ამავდროულად, მცირდება სისხლძარღვების შეკუმშვის უნარი და არსებობს არტერიული ჰიპერტენზიის პროგრესირების ტენდენცია. განმეორებითი ცხვირიდან სისხლდენის გაურკვეველი მიზეზების მქონე შემთხვევების 80%-ში პაციენტს აქვს პრობლემები ჰემოსტაზის სისტემაში (ჰემოსტაზური სისტემა).
სპეციალისტები განასხვავებენ ამ ტიპის სისხლდენის ორ ტიპს, იმისდა მიხედვით, თუ ცხვირის ღრუს რომელი ნაწილიდან მოდის:
- წინა, რომელიც გვხვდება ყველაზე ხშირად. მასთან ერთად სისხლი მიედინება ნესტოებიდან;
- უკანა, რომელიც იშვიათია, მაგრამ ჯანმრთელობისთვის მნიშვნელოვან საფრთხეს წარმოადგენს და საჭიროებს სამედიცინო დახმარებას. მასთან ერთად სისხლი მიედინება ნაზოფარინქსის შიგნით.
ცხვირის სისხლდენის მიზეზები
ეს პათოლოგიური მდგომარეობა გამოწვეულია სხვადასხვა მიზეზით, მაგრამ არსებობს ფაქტორების ორი ჯგუფი, რომლებიც იწვევს ცხვირიდან სისხლდენას.
-
ადგილობრივი დაზიანებები, რომლებიც ცხვირიდან სისხლდენის ყველაზე გავრცელებული მიზეზია:
- ცხვირის დაზიანება სპორტის ან უბედური შემთხვევის შედეგად;
- ქირურგია, როგორიცაა რინოპლასტიკა;
- უცხო საგნების ჩარევა, თითის ჩათვლით;
- დაავადებები: ალერგიული და ატროფიული რინიტი, სინუსიტი, სინუსიტი. ასეთი პათოლოგიების დროს ცხვირის სისხლძარღვები დაუცველი ხდება და უფრო მეტად ზიანდება, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ლორწოვანი გარსი რეგულარულად შრება ცხვირის პრეპარატებით;
- ცხვირის ღრუს ანატომიური დეფორმაცია;
- წყლული კისელბახის ქოროიდულ წნულში;
- ნარკოტიკების გამოყენება ცხვირით ჩასუნთქვით;
- სიმსივნეები ცხვირის ღრუში ან პარანასალური სინუსებში: ნაზოფარინგეალური კარცინომა, სისხლდენის პოლიპი;
- შემცირებული ჰაერის ტენიანობა (განსაკუთრებით ზამთარში), რაც იწვევს ცხვირის ლორწოვანის ზედმეტ გაშრობას;
- ბაროტრავმა;
- ჟანგბადის კათეტერის გამოყენება.
-
სისტემური მიზეზები, რომლებიც ნაკლებად გავრცელებულია, მაგრამ საჭიროებს სამედიცინო ყურადღებას:
- ალერგია;
- სხვადასხვა ინფექციური დაავადებები: მწვავე რესპირატორული ინფექციები, SARS, გრიპი, დიფტერია, სეფსისი, რომელსაც თან ახლავს ორგანიზმის ინტოქსიკაცია. ტოქსინები, ვირუსები და ბაქტერიები იწვევენ სისხლძარღვების გაფართოებას, გახდებიან თხელი და მტვრევადი. ინფექციების ფონზე აღინიშნება სისხლის შედედების პროცესების შესუსტება და მისი ელემენტების გამტარიანობის მატება;
- ჰიპერტენზია (მაღალი წნევა);
- სისხლძარღვთა დაავადებები, მათ შორის ათეროსკლეროზი;
- გულის უკმარისობა;
- ინტრაკრანიალური წნევის მომატება;
- სისხლის დაავადებები: ლეიკემია, კაპილარული ტოქსიკოზი, ჰემობლასტოზი, ანემია, ჰემოფილია, ჰემორაგიული ვასკულიტი, რანდუ-ოსლერი, ვერლჰოფი, ვილბრანდის დაავადებები;
- K, C ვიტამინების ნაკლებობა ორგანიზმში;
- ღვიძლის პათოლოგიური მდგომარეობა: ჰეპატიტი და ციროზი, რაც იწვევს ჰემოსტატიკური სისტემის ნორმალურ ფუნქციონირებაზე მოქმედ კომპონენტების სინთეზის დაქვეითებას. ამავდროულად იცვლება ღვიძლის ქსოვილის სტრუქტურა, რაც იწვევს სისხლის ნაკადის შენელებას და არტერიული წნევის მატებას იმ სისხლძარღვებში, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან თირკმელების მიმოქცევაზე;
- ალკოჰოლური სასმელების ბოროტად გამოყენება, რომელიც იწვევს ვაზოდილაციას;
- ანგიოფიბრომა, რომელიც არის წარმონაქმნი, რომელიც ლოკალიზებულია ნაზოფარინქსში ან თავის ქალას ძირში. მას ახასიათებს ხშირი ცხვირის სისხლდენა;
- თირკმელების დაავადება, რომელიც იწვევს არტერიულ წნევას;
- ჰიპოთირეოზი, რომელიც არის ფარისებრი ჯირკვლის დისფუნქცია, რომლის დროსაც მცირდება თრომბოციტების გამომუშავება;
- ნარკოტიკების გვერდითი მოვლენები.
ეპისტაქსის შემთხვევების 90-95%-ში მისი წყაროა ცხვირის ძგიდის წინა ქვედა ნაწილი, რომელსაც ეწოდება კისელბახის წნული. სხვა შემთხვევაში სისხლდენა ვითარდება ცხვირის ღრუს შუა და უკანა ნაწილებში. ყველაზე საშიშია ეპისტაქსია, რომელიც ხასიათდება უეცარი გაჩენით, დიდი სისხლის დაკარგვით და ხანმოკლე ხანგრძლივობით. ექსპერტები მათ "სიგნალის" ეპისტაქსისს უწოდებენ. ისინი შეიძლება გამოწვეული იყოს ცხვირის ღრუს დიდი ჭურჭლის დაზიანებით ან გახეხილი ანევრიზმით. ცხვირიდან სისხლდენა შეიძლება გამოწვეული იყოს სიმსივნითაც.
ფილტვის სისხლდენა, რომელსაც ახასიათებს ალისფერი ქაფიანი სისხლის გამოჩენა, ასევე შეიძლება მოხდეს ცხვირიდან. სისხლდენის დროს, რომელიც ხდება კუჭ-ნაწლავის ზედა ტრაქტში, ცხვირიდან შეიძლება გამოვიდეს მუქი შედედებული სისხლი. სისხლის დაავადებები და ანტიკოაგულანტებით მკურნალობა ხშირად იწვევს ამ პათოლოგიურ მდგომარეობას და ზრდის მის ხანგრძლივობას. ეპისტაქსია ასევე თავის ქალას მოტეხილობის ერთ-ერთი ნიშანია. ხშირად სისხლში აღინიშნება ცერებროსპინალური სითხის თეთრი ლაქები. სითბურმა ან მზის დარტყმამ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს ცხვირიდან სისხლდენა. ამავდროულად, მას თან ახლავს თავის ტკივილი, თავბრუსხვევა, გულისრევა, გულისრევა. ჯანმრთელ ადამიანებზეც კი შეიძლება დაზარალდეს ეს მდგომარეობა.
იმ შემთხვევებში, როდესაც ეპისტაქსიის ზუსტი მიზეზი დადგენილი არ არის, ის ჩვეულებრივ ასოცირდება სისხლის დაავადებებთან. უფრო მეტიც, ეს შეიძლება იყოს მრავალი სერიოზული დაავადება. ეს მოიცავს თრომბოციტების ფუნქციისა და სტრუქტურის დარღვევას, სისხლის შედედების ფაქტორების დაქვეითებას და პროთრომბინის დონის დაქვეითებას.ცხვირიდან სისხლდენის გამომწვევ მიზეზებს მიეკუთვნება აგრეთვე მძიმე ფიზიკური დატვირთვა, სწრაფი სირბილი, სხეულის გადახურება, მკვეთრი მოხრა და ადგომა მაღალი წნევის დროს, გარემომცველი ჰაერის იშვიათობა.
ქრონიკული ცხვირის სისხლდენის მიზეზის დასადგენად შეიძლება საჭირო გახდეს შემდეგი ლაბორატორიული და ტექნიკური კვლევები:
- სისხლისა და შარდის ტესტები ზოგადი ჯანმრთელობის საჩვენებლად;
- კოაგულოგრამა, რომელიც ახასიათებს სისხლის კოაგულაციის სისტემის მუშაობას;
- სისხლის ტესტი პროთრომბინის არსებობისთვის და ღვიძლის პათოლოგიების განსაზღვრა ALAT, ASAT;
- ელექტროენცეფალოგრამა, რომელიც ასახავს ტვინის ბიოდინების ბუნებას;
- თავისა და შინაგანი ორგანოების ულტრაბგერა;
- ელექტროკარდიოგრამა, რომელიც მიუთითებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დარღვევებზე;
- ექოკარდიოგრაფია, რომელიც მიზნად ისახავს გულის და მისი სარქველების ცვლილებების გამოკვლევას;
- ცხვირის ღრუს და თავის ქალას რენტგენი;
- სინუსების კომპიუტერული ტომოგრაფია;
- სინუსებისა და თავის ქალას მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია.
დიაგნოსტიკის დასადგენად პაციენტს შეიძლება დასჭირდეს გამოკვლევა შემდეგი ექიმების მიერ: ENT, ჰემატოლოგი, ქირურგი, ნევროპათოლოგი, კარდიოლოგი, ოფთალმოლოგი.
მაღალი წნევის ცხვირის სისხლდენა
მაღალი წნევა ითვლება ცხვირის სისხლდენის ერთ-ერთ გავრცელებულ მიზეზად. მისი პირველი ნიშნებია:
- პულსირებადი თავის ტკივილი;
- მუდმივი ტინიტუსი;
- გულისრევა და ზოგადი სისუსტე.
ცხვირიდან სისხლდენის ხშირი შემთხვევები, რომელსაც თან ახლავს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები, მიუთითებს ჰიპერტენზიაზე. ამ შემთხვევაში, ცხვირიდან სისხლის გამოჩენა ერთგვარი კომპენსატორული პროცესია, რომელიც ხელს უშლის თავის ტვინის სისხლძარღვების გადატვირთვას. არტერიული ჰიპერტენზიის დროს ცხვირიდან სისხლდენა ხასიათდება ხანგრძლივი ხანგრძლივობით.მაღალი წნევის დროს ცხვირიდან გახშირებულმა სისხლდენამ შეიძლება გამოიწვიოს მისი სწრაფი დაცემა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს გულის მწვავე უკმარისობა (კოლაფსი).
რა იწვევს ხშირ ცხვირიდან სისხლდენას?
ხშირად განმეორებადი ცხვირიდან სისხლდენა ხშირად ასოცირდება ცხვირის ღრუს ანატომიური სტრუქტურის თავისებურებებთან. წვეთების ან სისხლის ნაკადების გამოჩენა ხველების, ცემინების, ცხვირიდან გამონადენის დროს ან ნორმალური შეგრძნების დროს მიუთითებს კისელბახის წნულის სისხლძარღვების სუსტ კედლებზე. ეს ცხვირიდან სისხლდენა თითქმის ყოველთვის ადრეული ასაკიდან ხდება.
ცხვირიდან ხშირი სპონტანური სისხლდენის კიდევ ერთი მიზეზი არის ატროფიული რინიტი. ამ დაავადების დროს ცხვირის ლორწოვანი გარსი თხელდება და იშლება. ეს მდგომარეობა ხელს უწყობს სისხლძარღვების მთლიანობის დარღვევას ოდნავი შეხებისას.
ხშირი ეპისტაქსია აღინიშნება ჰორმონალური ფონის ცვლილებისას. ისინი შეიძლება მოხდეს მოზარდობის პერიოდში და ორსულ ქალებში. 11 წლიდან გოგონებს ზოგჯერ ცხვირიდან სისხლდენა აქვთ. მათ შეიძლება თან ახლდეს პირველი მენსტრუაცია გარკვეული პერიოდის განმავლობაში. ორსულობის დროს ორგანიზმში გლობალური ჰორმონალური, სტრუქტურული და ფუნქციური ცვლილებები ხდება. სასქესო ჰორმონების დონე, როგორიცაა ესტროგენები და პროგესტერონი, მნიშვნელოვნად გაიზარდა. მათ აქვთ პირდაპირი გავლენა ლორწოვანი გარსების მიდამოში სისხლის მიწოდების გაზრდაზე. ამავდროულად, მყიფე სისხლძარღვების ან თხელი ცხვირის ლორწოვანი გარსის მქონე ქალებში, ხშირი ეპისტაქსიის რისკი მნიშვნელოვნად იზრდება. ზოგჯერ ორსულ ქალებში ცხვირიდან სისხლდენა მიუთითებს არტერიული წნევის მატებაზე, რაც მიუთითებს ისეთი საშიში მდგომარეობის განვითარების შესახებ, როგორიცაა პრეეკლამფსია და ეკლამფსია. ასევე, ეპისტაქსის გაჩენა შეიძლება მიუთითებდეს ორსულ ქალში თირკმელებისა და ღვიძლის დაავადებების გამწვავებაზე.
მიუხედავად მიზეზებისა, პიროვნული ეპისტაქსია ექიმთან კონსულტაციისა და ადამიანის ჯანმრთელობის ყოვლისმომცველი დიაგნოზის ჩასატარებლად აუცილებელი მიზეზია.
რა უნდა გავაკეთოთ ცხვირიდან სისხლდენასთან?
ადამიანთა უმეტესობა განიცდის შემდეგ სიმპტომებს ცხვირიდან სისხლდენის დაწყებამდე: გაუარესდება თავის ტკივილი, თრთოლვარე ტინიტუსი, ჩხიკუნება ან ქავილი ცხვირში. ასეთ პათოლოგიაში მოქმედებები პირდაპირ დამოკიდებულია მის გამომწვევ ფაქტორებზე. ეს ასევე უნდა ითვალისწინებდეს პათოგენეზის სიმძიმეს.
სპეციალისტები იდენტიფიცირებენ ცხვირის სისხლდენის შემდეგ ტიპურ ნიშნებს:
- გამონადენი ცხვირიდან ან ყელში ალისფერი სისხლის გადინება მიუთითებს, რომ მისი წყარო ცხვირის ღრუს წინა ან უკანა ნაწილია;
- ცხვირიდან ქაფიანი სისხლის გასვლა ქვედა სასუნთქი ორგანოების, კერძოდ ბრონქებისა და ფილტვების პათოლოგიის ნიშანია;
- მცირე სისხლდენა, რომელიც ხასიათდება წვეთებისა და სისხლის ნაკადების გამოყოფით. როგორც წესი, მათი მოცულობა არ აღემატება რამდენიმე მილილიტრს. ის ჩვეულებრივ თავისთავად ჩერდება და ძალიან ხანმოკლეა.ასეთი ეპისტაქსის შესაჩერებლად, თქვენ უბრალოდ უნდა დააჭიროთ ცხვირის ფრთებს. ყველაზე ხშირად, ასეთი პათოლოგია ყალიბდება კისელბახის წნულის მიდამოში;
- ზომიერი სისხლდენა, რომელიც იწვევს 300 მლ-მდე სისხლის დაკარგვას. ამის მიუხედავად, გულ-სისხლძარღვთა სისტემაში პათოლოგიური ცვლილებები ყველაზე ხშირად არ ხდება. ეპისტაქსის გამომწვევი მიზეზების შესასწავლად სასურველია ექიმთან კონსულტაცია;
- სისხლის ძლიერი დაკარგვა (300-500 მლ), რაც იწვევს კანის ფერმკრთალს, ამცირებს არტერიულ წნევას 110-70 მმ Hg-მდე. არტ., ზოგადი სისუსტე, გულისცემის მნიშვნელოვანი მატება (90 ცემა/წთ.), თავბრუსხვევა. ყველაზე მძიმე შემთხვევებში პაციენტი კარგავს 1 ლიტრამდე სისხლს. ასეთი სისხლის დაკარგვის შემდეგ, 1-2 დღის შემდეგ, სისხლში ჰემოგლობინის დონე ხშირად ეცემა. ჰემატოკრიტის რაოდენობა ასეთი ეპისტაქსის დროს მცირდება 30-35 ერთეულამდე. უხვი ცხვირიდან სისხლდენა სერიოზული საფრთხეა ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, ამიტომ სასწრაფოდ უნდა მიმართოთ ექიმს.
პირველი დახმარება ცხვირის სისხლდენის დროს
როდესაც ცხვირიდან სისხლდენა ხდება, ადამიანმა მკაფიოდ უნდა განსაზღვროს, თუ რას უძლებს დამოუკიდებლად ან საყვარელი ადამიანების დახმარებით და რა საჭიროებს სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას.
ცხვირის სისხლდენის დროს გააკეთეთ შემდეგი:
- დაამშვიდე მსხვერპლი. ამისათვის მან უნდა ისუნთქოს ნელა და ღრმად. ასეთი ნაბიჯი ხსნის ემოციურ აღგზნებას და ხელს უშლის გულის პალპიტაციას და არტერიულ წნევას, რაც მხოლოდ ზრდის სისხლის დაკარგვას;
- დააყენეთ პაციენტი კომფორტულ პოზაში და ასწიეთ თავი ისე, რომ უკან არ დაიხაროთ. თავი ოდნავ წინ უნდა იყოს დახრილი. როდესაც თავი უკან იხევს, სისხლი მიედინება ცხვირ-ხახაში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ღებინება და სისხლის შედედების შეღწევა სასუნთქ გზებში, რაც გამოიწვევს რესპირატორული ფუნქციის დარღვევას.პაციენტის ცხვირის ქვეშ მოთავსებულია კონტეინერი გადინებული სისხლის შესაგროვებლად, რაც საშუალებას გაძლევთ ზუსტად განსაზღვროთ სისხლის დაკარგვის რაოდენობა;
- გაატარეთ ზომები სისხლდენის შესაჩერებლად. ამისთვის ცხვირის ფრთებს ხელის თითებით ძგიდეზე აჭერენ. ასევე, პაციენტს შეუძლია ფრთხილად გაათავისუფლოს ცხვირის ღრუ მასში დაგროვილი თრომბებისგან. გაციების წვეთები ჩაწვეთება გაწმენდილ ცხვირში (გალაზოლინი, ნაზივინი, სანორინი, ტიზინი). მათ აქვთ ვაზოკონსტრიქტორული ეფექტი. პრეპარატის 5-6 წვეთი ჩაწვეთება თითოეულ ნესტოში. ამის შემდეგ ცხვირში იწვეთება 3%-იანი წყალბადის ზეჟანგის 10 წვეთი. ცხვირიდან სისხლდენის შესაჩერებლად ძალიან ეფექტური მეთოდია მისი ღრუს ცივი 5%-იანი ამინოკაპრონის მჟავით მორწყვა. ასევე ამ მიზნებისათვის შეგიძლიათ გამოიყენოთ ისეთი პრეპარატები, როგორიცაა თრომბოპლასტინი ან თრომბინი. ზემოაღნიშნული პროცედურები მოქმედებს კომპლექსურად: სისხლძარღვები მექანიკურად იკუმშება, დაგროვილი სისხლი კოაგულაცია და უფრო სწრაფად შრება, ქმნის ერთგვარ საცობს, ცხვირის წვეთები ავიწროებს სისხლძარღვებს, წყალბადის ზეჟანგი და სხვა პრეპარატები აჩქარებენ თრომბის წარმოქმნას. აჩერებს სისხლს;
- დაიტანეთ ცხვირზე ცივი კომპრესი. ყოველ 15 წუთში კომპრესს აშორებენ რამდენიმე წუთის განმავლობაში. სიცივის ეფექტის გამო სისხლძარღვები ვიწროვდება, რაც სწრაფად ამცირებს სისხლდენის ინტენსივობას. ხელების ცივ წყალში და ფეხების თბილ წყალში ჩაძირვა ასევე ხელს უწყობს სისხლდენის უფრო სწრაფად შეჩერებას;
- ჩადეთ ბამბის ტამპონი, რომელიც დასველებულია ვაზოკონსტრიქტორული პრეპარატების ხსნარით (3% წყალბადის ზეჟანგი, 5% ამინოკაპროის მჟავა) ნესტოებში. ამ შემთხვევაში ცხვირის ფრთები ძგიდეზე უნდა დააჭიროთ 5-15 წუთის განმავლობაში. ტამპონის ამოღებისას ძალიან ფრთხილად უნდა იყოთ, რომ ჭურჭელი ხელახლა არ დააზიანოთ და მიღებული ქერქი არ ამოიღოთ;
- მიეცით პაციენტს დალიეთ მარილიანი წყალი (1 ჩაის კოვზი/200 მლ).
როდის მივმართო ექიმს?
ზოგჯერ პირველადი დახმარების ზომები შეიძლება არ იყოს საკმარისი. სასწრაფოდ მიმართეთ სამედიცინო დახმარებას, თუ:
- ცხვირის და თავის ქალას დაზიანებები;
- მუდმივი სისხლდენა დიდი ხნის განმავლობაში;
- ძალიან დიდი სისხლის დაკარგვა (200 მილილიტრამდე ან მეტი);
- თირკმელებისა და ღვიძლის ქრონიკული დაავადებების გამწვავება;
- ინფექციური დაავადებების არსებობა;
- ჯანმრთელობის მკვეთრი გაუარესება, ზოგადი სისუსტე, ღებინება, კანის ფერმკრთალი, თავბრუსხვევა, გონების დაკარგვა.
პრევენცია
ეპისტაქსის პროფილაქტიკისთვის შეიძლება გირჩიოთ:
- სისხლძარღვების კედლების გაძლიერება C ვიტამინის რეგულარული მიღებით ან მასში მდიდარი საკვებით;
- ნორმალური არტერიული წნევის შენარჩუნება;
- სისხლძარღვების ვარჯიში კონტრასტული შხაპის, აბაზანის, ჩამოსხმით გამკვრივება;
- აძლიერებს სისხლის შედედებას K ვიტამინისა და კალციუმის მიღებით;
- ცხვირის ლორწოვანის დატენიანება მალამოებით ან ზეთებით;
- დატოვეთ მოწევა და ალკოჰოლი;
- თირკმელების, ღვიძლის, გულის, სისხლძარღვთა სისტემის ქრონიკული დაავადებების დროული მკურნალობა;
- ზომიერი ვარჯიში;
- ჯანსაღი დიეტა, რომელიც მოიცავს ცილოვან საკვებს, როგორიცაა ხაჭო, ღვიძლი, ქათამი, ინდაური.
რადგან ცხვირიდან სისხლდენა არა მხოლოდ მცირე ლოკალური პათოლოგიაა, არამედ ადამიანის ჯანმრთელობისთვის საშიში სხვადასხვა დაავადების ნიშანია, ხშირი რეციდივებით ან უხვი სისხლდენით, აუცილებელია ჩატარდეს ყოვლისმომცველი გამოკვლევა ზუსტი დიაგნოზის დასადგენად და შესაბამისი ჩატარების მიზნით. თერაპია.
ქირურგიული მკურნალობა
ოპერაცია გამოიყენება მუდმივი ფართო ცხვირის სისხლდენის შემთხვევების 5-17%-ში.
ამ შემთხვევაში შესაძლებელია ცხვირის ღრუზე ზემოქმედება შემდეგი მეთოდებით:
- კაუტერიზაცია მრგვალი ბამბის ტამპონით, რომელიც დასველებულია ლაპისის (ვერცხლის ნიტრატი) ან ტრიქლოროძმარმჟავას 40%-იანი ხსნარით. ეს არის ეპისტაქსის მკურნალობის უმარტივესი მეთოდი. ასეთი პროცედურის შემდეგ წარმოიქმნება ქერქი, რომელიც აჩერებს სისხლის გამოყოფას;
- პრეპარატების (ნოვოკაინი, ლიდოკაინი) შეყვანა ცხვირის ღრუს ლორწოვან გარსში. თერაპიის ეს მეთოდი გამოიყენება ადგილობრივი სისხლდენის დროს;
- ცხვირის ძგიდეში მდებარე ხრტილის სუბმუკოზური რეზექცია, ცხვირის ლორწოვანი გარსის გამოყოფა და პათოლოგიის ხშირი რეციდივის დროს რეკომენდებული ადგილობრივი ინტერვენციები;
- ელექტროკოაგულაცია (კაუტერიზაცია), რომელიც უნდა ჩატარდეს მხოლოდ სამედიცინო დაწესებულებაში. პროცედურა ტარდება ადგილობრივი ანესთეზიის ქვეშ. ელექტროკოაგულაცია კარგად ეხმარება ცხვირის წინა ძგიდის მცირე გემების დაზიანებას და მორეციდივე სისხლდენას;
- რადიოტალღების ზემოქმედება Surgitron მოწყობილობის მიერ, რომელიც გამოირჩევა ეფექტურობითა და უსაფრთხოებით. ამ ოპერაციას პრაქტიკულად არ აქვს გვერდითი მოვლენები და გართულებები;
- კრიოდესტრუქცია, რომლის დროსაც ლორწოვანი გარსის დაზიანებული ადგილი მუშავდება თხევადი აზოტით. ასეთი თერაპიის შემდეგ ნაწიბუროვანი ქსოვილი არ ჩნდება ცხვირის ლორწოვანზე. ამ შემთხვევაში ლორწოვანი გარსი საკმაოდ სწრაფად აღდგება მთლიანად. პროცედურა გრძელდება დაახლოებით ნახევარი საათი;
- ლაზერული კოაგულაცია, რომელიც არის უაღრესად ეფექტური და უსაფრთხო. მისი ერთადერთი ნაკლი არის თერაპიის სესიის საკმაოდ მაღალი ფასი. ამ პროცედურის დროს დაზიანებულ ლორწოვანზე გამოიყენება მაღალი ინტენსივობის ლაზერი. ოპერაცია ხასიათდება ქსოვილის მინიმალური ტრავმით, მაღალი სიზუსტით და ლაზერის ანტიბაქტერიული ეფექტით, რაც ამცირებს ინფექციების რისკს;
- ცხვირის ძგიდის ქედებისა და ხერხემლის მოცილება ქირურგიული ინსტრუმენტებით.
ბოლო წლებში ეპისტაქსისის შეჩერების ყველაზე პოპულარული მეთოდია პარანასალურ (მაქსილარულ, ეთმოიდურ) სინუსებზე ჩატარებული მანიპულაციები. ამ პროცედურის დროს, დაზიანებული ჭურჭელი იკეტება ან იჭრება. ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება საჭირო გახდეს ოპერაცია ეთმოიდური სინუსის უჯრედების მექანიკური განადგურების მიზნით. შემდეგ კეთდება ცხვირის ტამპონადა.
განსაკუთრებით მძიმე შემთხვევებში, ექიმის მითითებით, ხდება ძირითადი სისხლძარღვების ლიგირება, როგორიცაა გარეთა საძილე და შიდა ყბის არტერიები. ასეთი ოპერაცია ტარდება იმ შემთხვევებში, როდესაც თერაპიის სხვა მეთოდები არაეფექტური იყო. ის ყველაზე ხშირად არ იწვევს გართულებებს და ეფექტურად აჩერებს სისხლდენას.
ცხვირის სისხლდენის დროს, რომელიც გამოწვეულია შიდა საძილე არტერიის დაზიანებით, ტარდება ანგიოგრაფია და თავის ქალას შიგნით მდებარე სისხლდენის ჭურჭლის ემბოლიზაცია. ეს ძალიან პერსპექტიული მეთოდია განსაკუთრებით მძიმე პათოლოგიების სამკურნალოდ.ასეთი ოპერაცია შესაძლებელს ხდის ჭურჭლის დაზიანებული უბნის ზუსტად დაბლოკვას, საიდანაც სისხლდენა ხდება. პროცედურა საკმაოდ რთული შესასრულებელია და შეუძლებელია ძვირადღირებული სპეციალური აღჭურვილობისა და ქირურგის გამოცდილების გარეშე. სამწუხაროდ, ამ რთულმა ოპერაციამ შეიძლება ზოგჯერ გამოიწვიოს ტვინის დიდი უბნების დამბლა და სისხლდენა.
მიკრორინოსკოპიისა და ენდოსკოპიური ქირურგიის თანამედროვე მაღალტექნოლოგიური მეთოდები ხასიათდება გაუმართლებელი სირთულით და ყოველთვის არ არის ეფექტური. თუმცა, მათ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს სხვადასხვა გართულებები.
