რა არის ღვიძლის ჰეპატოზი?
ჰეპატოზი არის საერთო სახელწოდება, რომელიც აერთიანებს ღვიძლის რამდენიმე პათოლოგიას ერთდროულად, რომელიც ხდება დეგენერაციული ცვლილებებით პარენქიმულ ქსოვილში აშკარა მეზენქიმული უჯრედების რეაქციის გარეშე. არსებობს დაავადების მწვავე და ქრონიკული ფორმები.
ღვიძლის ჰეპატოზის მიზეზები
მწვავე ჰეპატოზი ხდება ორგანოს ტოქსიკური დაზიანებით. ეს შეიძლება იყოს ფტორით, დარიშხანით მოწამვლა, მწვავე ჰეპატოზის დამახასიათებელი სიმპტომები ასევე ვლინდება ალკოჰოლის მაღალი დოზების მიღების, წამლების ჭარბი დოზირებით და შხამიანი სოკოს გამოყენების შემდეგ. ზოგჯერ ღვიძლის მწვავე დისტროფია ხდება ვირუსული ჰეპატიტის ან სეფსისის გართულება.
ქრონიკული ჰეპატოზი უმეტეს შემთხვევაში ალკოჰოლური სასმელების ხანგრძლივი გამოყენების შედეგია, ღვიძლის ჰეპატოზის მიზეზი ასევე შეიძლება იყოს ცილების ან ვიტამინების დეფიციტი, ბაქტერიული ტოქსინების მოქმედება, ნახშირბადის ტეტრაქლორიდი, ორგანული ფოსფორის ნაერთები და ა. სხვა აგენტების რაოდენობა, რომლებსაც აქვთ ჰეპატოტროპული ეფექტი.
ორგანიზმში მეტაბოლური პროცესების დარღვევა იწვევს ღვიძლში ნივთიერებათა ცვლის დარღვევას. ამავდროულად, დაავადების პათოგენეზი შედგება ლიპიდური ცვლის დარღვევაში და აისახება ღვიძლის უჯრედებში ლიპოპროტეინების წარმოქმნაში.
რიგი ეგზოგენური ნივთიერებები, მათ შორის წამლები (ქლორპრომაზინი, ტესტოსტერონის პრეპარატები, გესტაგენები), ხანგრძლივი უკონტროლო გამოყენებისას, შეიძლება გამოიწვიოს ქოლესტაზური ჰეპატოზი.
ღვიძლის დაზიანებისას ამ შემთხვევაში, ღვიძლის უჯრედებში ხდება ქოლესტერინისა და ნაღვლის მჟავების ცვლის დარღვევა, დარღვეულია ნაღვლის წარმოქმნის პროცესი, მისი გადინება სადინარებშიც.დაავადების სიმპტომების პროგრესირებასთან ერთად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება არა მხოლოდ მავნე ფაქტორის ზემოქმედებას ჰეპატოციტებზე, არამედ ტოქსიკურ-ალერგიულ ფაქტორსაც.
ღვიძლის ჰეპატოზის სიმპტომები
ღვიძლის მწვავე ჰეპატოზის სიმპტომები სწრაფად ვითარდება. პათოლოგია ვლინდება დისპეფსიის სახით და თან ახლავს მძიმე ინტოქსიკაციის, სიყვითლის ნიშნები. დაავადების საწყის სტადიაზე ღვიძლი ოდნავ იზრდება ზომაში, პალპაციისას რბილია, დროთა განმავლობაში ორგანოს პერკუსიის ზომები მცირდება და პალპაცია შეუძლებელი ხდება.
სისხლის ანალიზების ლაბორატორიული კვლევის ჩატარებისას აღინიშნება ამინოტრანსფერაზების, კერძოდ, ალანინ ამინოტრანსფერაზას, ფრუქტოზა-1-ფოსფატ ალდოლაზას, უროკანინაზას მაღალი კონცენტრაცია. დაავადების მძიმე შემთხვევებში აღინიშნება სისხლში კალიუმის დაბალი დონე, ESR-ის მომატება. ღვიძლის ტესტების ცვლილება ყოველთვის არ ხდება და არ არის ბუნებრივი.
ქრონიკულ ცხიმოვან ჰეპატოზს თან ახლავს დისპეფსიური დარღვევები, ძალის დაკარგვა, ყრუ ტკივილი მარჯვენა ჰიპოქონდრიაში.ღვიძლი ოდნავ გადიდებულია, მისი ზედაპირი გლუვია, პალპაციით პაციენტი აღნიშნავს ტკივილს; ციროზისგან განსხვავებით, ღვიძლს არ აქვს მყარი ტექსტურა და მკვეთრი კიდე.
ჰეპატიტის და ციროზის ხშირი თანამგზავრი - სპლენომეგალია - არ არის დამახასიათებელი ცხიმოვანი ჰეპატოზისთვის. ამ დაავადების დროს სისხლში ამინოტრანსფერაზების კონცენტრაცია ნორმაზე ოდნავ მაღალია, ხშირად შეიძლება იყოს ქოლესტერინის და B-ლიპოპროტეინების მაღალი დონე. ბრომსულფალეინისა და ვოფავერდინის ტესტების შედეგებს აქვს საკუთარი სპეციფიკა. ხშირად ხდება ამ პრეპარატების ღვიძლის მიერ გამოყოფის შეფერხება. დიაგნოზის დასმისას გადამწყვეტ როლს თამაშობს ღვიძლის პუნქციური ბიოფსია.
ღვიძლის ქოლესტაზური ჰეპატოზი შეიძლება მოხდეს მწვავე ან ქრონიკული ფორმით. ღვიძლის ჰეპატოზის ძირითადი სიმპტომები ამ შემთხვევაში მოიცავს ქოლესტაზის სინდრომს. ახასიათებს სიყვითლე, ქავილი, შარდის შეღებვა მუქ ფერში, განავლის შეფერილობა, ცხელება. ლაბორატორიული ტესტების ჩატარებისას აღინიშნება ბილირუბინემია, სისხლში ტუტე ფოსფატაზის და ლეიცინის ამინოპეპტიდაზას მაღალი აქტივობა, მაღალი ქოლესტერინი და მაღალი ESR მაჩვენებლები.
მწვავე ცხიმოვანი ჰეპატოზი ვითარდება ღვიძლის უკმარისობის მძიმე ფორმის სიმპტომებით და შეიძლება გამოიწვიოს პაციენტის სიკვდილი ღვიძლის კომით ან მეორადი ჰემორაგიული მოვლენებით. უფრო ხელსაყრელი შედეგით, პათოლოგია ქრონიკული ხდება, თუ დაავადების გამომწვევი ეტიოლოგიური ფაქტორი განაგრძობს მოქმედებას ადამიანის ორგანიზმზე.
ქრონიკული ცხიმოვანი ჰეპატოზის მიმდინარეობა უფრო ხელსაყრელია. ძალიან ხშირად, გამოჯანმრთელება ხდება, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ მავნე აგენტის ეფექტი აღმოიფხვრება და თერაპია დროულად ჩატარდება. ღვიძლის ცხიმოვანი ჰეპატოზი არახელსაყრელ პირობებში შეიძლება გადაიზარდოს ქრონიკულ ჰეპატიტში და ღვიძლის ციროზში. ქოლესტაზური ჰეპატოზი შედარებით სწრაფად გარდაიქმნება ჰეპატიტში ღვიძლის რეტიკულოჰისტიოციტური სტრომის რეაქციისა და მეორადი ქოლანგიტის განვითარების გამო.
დოქტორი ბერგ - ცხიმოვანი ღვიძლის სიმპტომები "არ გეგონოთ, რომ ეს ღვიძლი იყო":
ღვიძლის ჰეპატოზის მკურნალობა
პაციენტები ღვიძლის მწვავე ტოქსიკური ჰეპატოზის სიმპტომებით სასწრაფოდ ჰოსპიტალიზირებულია. მოწამვლის შემთხვევაში პაციენტმა რაც შეიძლება მალე უნდა განახორციელოს ღონისძიებების კომპლექსი, რომელიც მიზნად ისახავს ორგანიზმში ტოქსინების შეღწევის შეჩერებას და მათი გამოდევნის დაჩქარებას. ეს პროცედურები შეიძლება დაშავებულმა განახორციელოს დამოუკიდებლად, პირველადი დახმარების გაწევის ფარგლებში ან საავადმყოფოში.
ასევე, ამ შემთხვევაში პაციენტის დასახმარებლად გადაუდებელი ღონისძიებების მიზანია ჰემორაგიული სინდრომის, ზოგადი ინტოქსიკაციის, სისხლში კალიუმის დაბალი დონის წინააღმდეგ ბრძოლა. დაავადების მძიმე შემთხვევებში აუცილებელია კორტიკოსტეროიდების დანიშვნა, ღვიძლის უკმარისობის მკურნალობა.
ღვიძლის ქრონიკული ჰეპატოზის დროს ასევე მნიშვნელოვანია ეტიოლოგიური ფაქტორის მავნე ზემოქმედების პრევენცია, ალკოჰოლი კატეგორიულად აკრძალულია. პაციენტს უტარდება დიეტა ცხოველური ცილის მაღალი შემცველობით და ცხიმის ნაკლებობით, განსაკუთრებით ცხოველური წარმოშობის.
რეკომენდირებულია ლიპოტროპული ფაქტორები, როგორიცაა ქოლინის ქლორიდი, ლიპოის მჟავა, ფოლიუმის მჟავა. გარდა ამისა, ინიშნება ვიტამინი B12 და ღვიძლის ჰიდროლიზატის ექსტრაქტის მქონე პრეპარატი - „სირეპარი“. ღვიძლის ქრონიკული ჰეპატოზის მკურნალობა მოითხოვს კორტიკოსტეროიდების დანიშვნას.
ქრონიკული ჰეპატოზის მქონე პაციენტებს ესაჭიროებათ დისპანსერული დაკვირვება, მათი მკურნალობა არ არის რეკომენდებული სანატორიუმში და კურორტებზე.
დაავადების პრევენციის ღონისძიებები მოიცავს კუჭ-ნაწლავის დაავადებების დროულ მკურნალობას, რაციონალურ კვებას.
